Koeien in de wei: wat jij kunt doen

Koeien horen in de wei. Daar is bijna iedereen het over eens. Toch komen niet alle koeien buiten. Hoe kan dat nou? En wat kun jij als consument doen om daar verandering in te brengen.

koeien in de wei

Hoeveel koeien in de wei?

In Nederland lopen meer dan een miljoen melkkoeien van voorjaar tot najaar in de wei. Minstens 6 uur per dag, 120 dagen per jaar. De melk van deze koeien draagt dan ook het predicaat ‘weidemelk’. Bij de meeste melkveehouders die hun koeien in de wei laten lopen, staan ze nog veel langer buiten. Bij een kwart ervan zijn de koeien zelfs dag en nacht buiten.

Dat is minder weidegang dan vroeger

Vroeger liepen alle koeien buiten. Weidegang is voor veel mensen dan ook kenmerkend voor het Nederlands landschap. Jammer genoeg is het tegenwoordig niet meer vanzelfsprekend dat alle melkveehouders hun koeien in de wei laten lopen. Bij een deel van de melkveehouders staan de koeien zelfs altijd ‘op stal’. Volgens cijfers van het CBS loopt 75 procent van de koeien in Nederland regelmatig in de wei en 25 procent dus niet.

Waarom blijven ze op stal?

In de afgelopen jaren kozen boeren met veel koeien wat vaker voor zogenaamd ‘opstallen‘. De belangrijkste reden daarvoor is om betere controle te hebben over de bedrijfsresultaten. Je kunt dan immers makkelijker meten hoeveel ruimte er beschikbaar is per koe, hoeveel voer er nodig is en hoeveel mest er wordt geproduceerd. Door al die informatie te analyseren, kan een boer zo efficiënt mogelijk werken.

Een koeienfabriek dus?

Dat valt reuze mee, hoor. Melkveehouders zorgen goed voor hun koeien, of ze nou in de wei lopen of in de stal staan. Een blije koe blijft gezond en geeft meer melk. Daar is een moderne stal helemaal op ingericht. Ze zijn licht en ruim zodat koeien makkelijk kunnen rondlopen. Daarnaast hebben nieuwe stallen comfortabele ligbedden, soms zelfs waterbedden en hangen er steeds vaker koeborstels waarmee de koe z’n vacht kan laten borstelen. Koeien hebben zowel binnen als buiten dus een goed leven.

Is de melk anders?

Nee. Het verschil in samenstelling tussen weidemelk en zogenoemde ‘stalmelk‘ is verwaarloosbaar. In de stal eten koeien namelijk ook gras (gemaaid gras) en ander ruwvoer. Hetzelfde rantsoen dus als koeien die vaak in de wei lopen. Steeds meer boeren zetten trouwens ook stappen om dat rantsoen verder te vergroenen, bijvoorbeeld met kruidenrijk gras.

Maar de wei is toch beter?

Uiteindelijk is iedereen het er over eens dat koeien die in de wei lopen beter hun natuurlijk gedrag kunnen vertonen. Ze doen niet voor niets de zogenoemde ‘koeiendans‘ als ze voor het eerst naar buiten mogen. Al maakt het voor het welzijn van de koe volgens onderzoekers niet veel uit of een koe in een moderne stal staat of in de wei. Maar koeien zijn van nature wel graasdieren. Als ze buiten lopen, hebben ze ook iets minder last van ziektes en ontstekingen.

Minder stikstofuitstoot bij weidegang

Een ander voordeel van weidegang is dat er dan minder stikstofuitstoot plaatsvindt. De veeteelt draagt hier met name aan bij door ammoniak. En dat ontstaat als de mest en de urine van koeien bij elkaar komt. In de wei doen koeien dat op verschillende plekken in het gras, waardoor die twee zich niet zo vaak mengen. In de stal gebeurt dat vaker. Daarentegen hebben moderne boerderijen afzuiginstallaties en filters die deze ammoniak afvangen.

Weidecoaches schieten te hulp

Steeds meer boeren – 83% – kiezen voor weidegang. Maar makkelijk is dat niet. Sommige boeren moeten het vak van ‘weiden’ weer opnieuw leren. Er zijn zelfs speciale weidecoaches die boeren daarbij kunnen helpen.

En de zuivelondernemingen?

Die helpen zeker ook. De grote zuivelbedrijven geven boeren een weidegangpremie. Ze krijgen dan extra geld voor hun melk als de koeien 120 dagen per jaar minstens zes uur per dag in de wei lopen. Ook de Nederlandse Zuivel Organisatie zet zich in voor meer koeien in de wei.

Kunnen we weidegang verplichten?

Sommige mensen zouden dat graag zien, maar melkveehouders zelf zien dat niet zitten. Vooral de boeren niet die zelf hun koeien buiten laten lopen. Nu is het zo dat consumenten bewust kunnen kiezen voor weidemelk. Dat levert boeren dus extra geld op via de weidepremie. Als weidegang verplicht zou worden, ontvangt een boer geen weidepremie meer en loopt hij of zij gemiddeld € 14.000 per jaar mis. Daarnaast is het voor sommige boeren gewoonweg niet mogelijk om hun koeien te laten weiden, ook als ze het zelf wel zouden willen. Bijvoorbeeld omdat ze te weinig grasland op loopafstand van de stal hebben.

Wat kun jij zelf doen?

Als jij graag koeien in de wei wilt zien, help dan de boeren die dat mogelijk maken en koop melk en andere zuivelproducten met het weidemelklogo! Je kunt ook kiezen voor biologische melk, want ook die is van koeien die in de wei lopen..

Logo weidemelkEU Biologisch