Hittestress bij koeien

Ideale temperatuur voor koeien: -5 tot 18 graden

In de zomer is het al snel te heet voor koeien en ander vee. Koeien voelen zich het best bij een temperatuur tussen de –10 °C en +22 °C. Dit noemen we de thermoneutrale zone. Binnen deze zone hoeft een koe nauwelijks energie te besteden aan het op peil houden van haar lichaamstemperatuur. Wordt het warmer? Dan stijgt het risico op hittestress. Belangrijk om te weten: niet alleen de temperatuur speelt een rol, maar ook luchtvochtigheid, zoninstraling, luchtbeweging, het soort stal en zelfs het ras van de koe.

Een handige manier om te bepalen of koeien last hebben van de hitte is de Temperatuur-Luchtvochtigheidsindex, ofwel THI. Deze index combineert temperatuur en luchtvochtigheid in één waarde. Vanaf een THI van 68 kunnen melkkoeien al lichte hittestress ervaren.

Wat is hittestress bij koeien?

Koeien houden hun lichaamstemperatuur op peil door te zweten en te hijgen. Maar dat wordt steeds moeilijker als het warmer wordt en vooral als daarnaast de luchtvochtigheid hoog is. Als een koe melk geeft, is het nóg lastiger om die warmte kwijt te raken. Daarom neemt bij warm weer de melkproductie vaak af en kunnen er allerlei andere gezondheidsklachten ontstaan. Dit fenomeen noemen we hittestress bij koeien.

Koeten eten minder en staan meer

Koeien eten minder, geven minder melk en kunnen last krijgen van uier– en klauwproblemen. Dat laatste ontstaat doordat koeien die het warm hebben minder uren per dag gaan liggen. Staand kunnen ze hun warmte namelijk beter kwijt. Ook de algemene weerstand van de koe neemt af door hittestress. De kans op mastitis (uierontsteking) en andere chronische infecties neemt toe.

Hieronder zie je wat er gebeurt bij oplopende hittestress:

• Lichte stress (THI 68–71): minder voeropname, lichte daling in melkproductie (tot 10%), hijgen.
• Matige stress (THI 72–80): sterk hijgen, kwijlen, meer staan, melkproductie daalt tot 25%, lichaamstemperatuur stijgt.
• Ernstige stress (THI >80): zware ademhaling, gevaar voor pensverzuring, vruchtbaarheidsproblemen, risico op sterfte bij kwetsbare dieren.

Boeren zijn extra alert bij warmte

Bij zomerse temperaturen zijn melkveehouders extra alert. Ze kijken goed of hun koeien meer gaan staan en of ze meer water gaan drinken. Beide zijn een voorbode van hittestress bij koeien.

Uit de zon in de stal

Koeien lopen normaal gesproken graag in de wei. Behalve als het langdurig regent en als het te warm is. Dan zoeken ze liever de schaduw op. Veel koeien blijven bij warm weer daarom binnen in de stal. Daar zitten ze niet in de zon en door goede ventilatiesystemen in de stal kunnen ze hun warmte vaak veel beter kwijt dan buiten. Sommige boeren kiezen ervoor hun koeien op warme dag ’s ochtends vroeg of zelfs ’s nachts te weiden.

200 liter water per dag

Net als bij mensen is het belangrijk dat koeien in warm weer genoeg water drinken. Een koe moet meer drinken om haar lichaamstemperatuur te verlagen. Onder normale omstandigheden heeft een volwassen koe dagelijks ongeveer 110 liter water nodig. Als het warm is, kan die behoefte wel oplopen tot 200 liter water per dag.