Biest: krachtvoer voor jonkies

Wat is biest?

Biest is de eerste melk die de koe geeft nadat ze een kalf heeft geworpen. De melk is minder vloeibaar dan gewone melk en kleurt een beetje geel. In deze eerste melk zitten meer afweerstoffen dan in gewone melk. Vooral in de eerste 24 uur na geboorte bevat de speciale melk een hoop afweer- of antistoffen. Na verloop van tijd komt de normale melkproductie van de koe weer op gang.

Waarom heeft het kalf biest nodig?

Kalfjes hebben – net als andere zoogdieren –  bij de geboorte nog geen goed afweersysteem. Ze zijn daarom afhankelijk van voeding. In biest zit naast een hoge concentratie antistoffen ook eiwit, mineralen, vitaminen en stoffen die de dunne darm helpen ontwikkelen.

Vooral in de eerste uren van het leven van de kalf kan het dier de antistoffen uit biest goed opnemen in het bloed via de darmen. Die opname vermindert al na vier uren, en na 24 uur stopt het helemaal. Daarom is het van groot belang dat het kalf snel biest drinkt.

Griest: nóg meer afweerstoffen

Voor het gemak noemen we de eerste melk na de geboorte van een kalf biest. Toch is er nog een ander onderscheid te maken. Tot twaalf uur na de geboorte is er namelijk sprake van griest. Deze allereerste melk is niet geschikt is voor menselijke consumptie. Maar gelukkig wel voor kalveren.

Kunnen mensen biest drinken?

Ja, biest is geschikt voor menselijke consumptie. In tegenstelling tot griest, is de melk onderdeel van een hoop lekkere gerechten. Zo laat topkok Jan Smink zien hoe je een biestcracker met groente maakt. Of custard! Natuurlijk kun je biest ook gewoon drinken. Omdat dit wel een vorm van rauwe melk is, kun je deze drank niet in de winkel kopen. Gewoon ouderwets vragen bij de boer dus!

Kalfje heeft genoeg

Maar als wij de biest gebruiken, is dat dan niet zielig? Nee hoor. Een koe die net geworpen heeft, produceert ongeveer drie keer zoveel melk als dat het kalf nodig heeft. Er blijft dus meer dan genoeg over voor het kalf!