Hé, kaaskop! Misschien heb je dit wel eens naar je hoofd geslingerd gekregen. Maar heb je je ooit afgevraagd waarom Nederlanders eigenlijk kaaskoppen worden genoemd? Natuurlijk omdat we zoveel kaas eten, maar dat blijkt niet de enige reden.
Waarom worden Nederlanders kaaskoppen genoemd?
Kaasland bij uitstek
Nederlanders staan natuurlijk al eeuwenlang bekend als goede kaasmakers én -eters. Niet voor niets kom je verhalen tegen over een Engelsman die zich er al in 1596 over verbaasde dat wij zoveel boterhammen met kaas eten. Inwoners van Alkmaar en Gouda worden ook wel ‘kaaskoppen’ genoemd. Dit vanwege de traditionele historische kaasmarkten in deze steden, die een grote attractie zijn.
Kaaskop: helm van kaasvat
Toch is dat niet de enige reden waarom Nederlanders kaaskoppen worden genoemd. Volgens onderzoekers stamt de bijnaam uit de tijd van Napoleon. Toen de Franse soldaten onze Goudse kazen wilde stelen, staken de Hollandse kaasboeren hier een stokje voor. Om zichzelf te beschermen maakten zij helmen van de kaasvaten. Daarom worden kaasboeren vanaf de negentiende eeuw ook wel kaaskoppen genoemd.
Spotnaam voor Hollanders
Ook de Belgische Opstand, die duurde van 1830 tot 1831, wordt met het woord kaaskop in verband gebracht. Toen de Belgen niet meer bij Nederland wilden horen, scholden zij ons uit voor kaaskoppen. Tja, onze ronde kazen lijken met een beetje fantasie ook wel enigszins op een hoofd. Al hebben onze zuiderburen weinig recht van spreken, want zij eten zelf ook maar wat graag kaas.
Mal voor ronde kazen
Maar eigenlijk is een kaaskop een soort komvormige houten mal. Van oudsher gebruikt om de typische Nederlandse ronde kazen te persen, zoals de bolvormige Edammer kaas. Gaatjes in de bodem zorgen ervoor dat de wei kan afvloeien. De eikenhouten ronde deksel die de kaaskop afsluit heet een volger. De kaaskop gaat in zijn geheel onder een pers die het vocht uit de wrongel drukt.
Kaaskennis kan beter
Uit een enquête onder zo’n duizend Nederlanders blijkt overigens dat we de benaming ‘kaaskop’ weinig eer aan doen. Zo is de +-aanduiding één van de grootste kaasgeheimen. Het plusje geeft aan hoeveel procent van de droge stof in kaas uit vet bestaat. Ook de oorsprong van graskaas is vrij onbekend. Graskaas is gemaakt van melk die koeien geven als ze, na een winter in de stal, voor het eerst weer gras hebben gegeten. Deze kaas is mild en romig van smaak.
