Schoolmelk? Alles wat je moet weten

Schoolmelk, wat is dat ook alweer?

Schoolmelk is halfvolle melk, karnemelk en yoghurt die een basisschool gratis kan krijgen van zuivelbedrijven. Het komt voort uit Schoolmelkprogramma dat is bedoeld om gezonder consumptiegedrag op school te stimuleren. Melk en melkproducten staan in de Schijf van Vijf van het Voedingscentrum en leveren belangrijke voedingsstoffen, zoals calcium, eiwit, vitamine B2 en B12. Ongeveer 700 scholen doen mee met het programma in Nederland. Kinderen krijgen dan twee per week gratis een portie zuivel. 

Lauwwarm met een velletje…

Ondanks de populariteit – tot op de dag van vandaag is er een Wereld Schoolmelkdag – was het niet altijd koek en ei met schoolmelk. Mensen die ermee opgroeiden in de jaren vijftig en zestig hebben er lang niet altijd goede herinneringen aan. Sommige docenten geloofden destijds namelijk dat het beter was voor de spijsvertering als de melk niet koud maar lauw werd gedronken. Ze lieten de melk dus de hele ochtend naast de verwarming staan. Vaak was dan ook melkvet naar boven gedreven en vormde het een velletje.

Gelukkig is het nu beter geregeld

Inmiddels weten we gelukkig wat meer over wat lekker en goed is voor je en gerbruiken we zuivel gewoon goed gekoeld. De logistiek rond schoolmelk is daar tegenwoordig ook helemaal op afgestemd. Leverancier FrieslandCampina wil dat kinderen verse en lekkere zuivel krijgt én dat scholen geen omkijken hebben naar het product. Daarom levert het bedrijf koelkasten aan scholen en zorgt het bedrijf ook dat de vlekkeloos en vooral koud verloopt.

Geen toegevoegd suiker, wel bouwstoffen

Het Voedingscentrum geeft een duidelijk advies over drinken op school: water is de beste dorstlesser en kinderen hebben daarnaast elke dag magere of halfvolle melk, yoghurt of andere zuivel nodig. Die producten zitten namelijk propvol waardevolle bouwstoffen voor een kind in de groei. En anders dan zoete drankjes, volgt na het drinken geen zuuraanval op het gebit. Melk is dus ook nog eens goed voor je tanden.

Waar komt het vandaan?

Schoolmelk ontstond in de jaren dertig in Groot-Brittannië. Onderzoek wees daar uit dat het geven van melk aan schoolkinderen een positieve invloed had op hun groei en ontwikkeling. Het Crisis-Zuivelbureau haalde het idee naar Nederland en startte in 1937 een proef met flesjes melk in de arme wijken van Rotterdam. Er moest naar draagkracht worden betaald aan de onderwijzer. De armsten kregen, dankzij gemeentelijke subsidie, gratis melk.

Succes met subsidie

Het gekopieerde Engelse idee viel hier goed en groeide al snel uit tot een succes. Eind jaren vijftig ontvingen bijna alle lagere scholen in Nederland schoolmelk. Het Rijk verstrekte daarvoor toen de subsidies. Sinds 1977 subsidieert de Europese Unie het schoolmelkprogramma. Daarnaast is er ook een programma voor schoolfruit.

Thatcher the milk snatcher

Hoe geliefd schoolmelk in binnen- en buitenland was, bleek misschien nog wel het meest in 1970 in Groot-Brittannië. Margaret Thatcher, net begonnen als minister van Onderwijs en Wetenschappen, schafte toen de gratis melk voor scholieren af. Die maatregel schoot pers en publiek in het verkeerde keelgat, maar ze gaf geen strobreed toe. Dat leverde haar de bijnaam ‘Thatcher the milk snatcher’ op.