Melk in Zweeds onderzoek: hoe zit het echt?

Loop je echt meer kans op een vroegtijdige dood en botbreuken als je meer dan drie glazen per dag drinkt? Een Zweeds onderzoek uit 2014 leek dat te concluderen. Maar gelukkig was de wetenschappelijke wereld er snel uit: die conclusies kloppen gewoon niet.

melk in zweeds onderzoek

Melk in Zweeds onderzoek

Hoe zat het ook al weer? In oktober 2014 kwam een onderzoek van professor Michaëlsson van de Uppsala University in Zweden naar buiten. Veel nieuws was er eigenlijk niet te melden. Door de gebruikte onderzoeksmethode (een bevolkingsonderzoek) zeiden de onderzoekers zelf al dat er meer onderzoek nodig was om harde conclusies te trekken.

Wereldnieuws

Maar de media dook er bovenop en maakte van die voorzichtige conclusies voorpaginanieuws. Wie meer dan drie glazen melk per dag dronk ging eerder dood en had een grotere kans op botbreuken. Voordat andere wetenschappers en de onderzoekers zelf het onderzoek konden uitleggen en in de juiste context konden plaatsen, was er geen houden meer aan.

Onderzoek niet goed?

Klopte dat hele onderzoek dan niet? Met het onderzoek zelf is niet veel mis. Er deden 61.433 vrouwen (39-74 jaar) en 45.339 mannen (45-79 jaar) aan mee. Aan het begin van het onderzoek vulden ze eenmalig vragenlijsten in over voeding en leefstijl. De onderzoekers keken 20 jaar later bij de vrouwen en 11 jaar later bij de mannen hoeveel mensen uit die groep waren overleden of naar het ziekenhuis waren geweest met botbreuken.

Geen harde conclusies

Wat is er dan mis aan die studie en de conclusies? Het gaat hier om een zogenoemde observationele studie, waarbij soms wel verbanden zichtbaar zijn, maar waarbij het niet duidelijk is waarom dat verband er is. En zo kun je dus hele verkeerde conclusies trekken. Een voorbeeld: er is ook een verband tussen wakker worden met je schoenen aan en wakker worden met een kater. Kun je nu zeggen dat je een kater kunt voorkomen door je schoenen uit te trekken voordat je naar bed gaat? Of zou die kater een andere ooorzaak hebben?

Komt het wel door melk?

Zo is het ook met dit onderzoek naar melk. Er is een verband, maar de onderzoekers hebben eigenlijk geen idee waardoor dat komt. Komt het wel door de melk? Andere factoren kunnen ook een effect hebben. Het is bijvoorbeeld goed mogelijk dat mensen die weten dat ze een grotere kans hebben op botbreuken, al meer melk drinken. En we weten ook niet goed wat die mensen die veel melk drinken nog meer doen of niet doen voor hun gezondheid.Daarmee wordt in dit soort onderzoeken geen rekening gehouden. Bovendien was het effect alleen zichtbaar bij vrouwen en leken andere zuivelproducten zoals yoghurt en kaas juist een beschermend effect te hebben. Verwarring alom, dus.

Wetenschap: geen verband

Daarom is het belangrijk dit onderzoek te vergelijken met soortgelijke onderzoeken naar melkconsumptie en gezondheid. Dat doe je in een zogenoemde Meta-analyse. In twee van dit soort onderzoeken, waarbij er naar de conclusies van 17 en 11 studies werd gekeken, werd geconcludeerd dat er geen relatie is tussen melk en het risico op botbreuken en een vroegtijdige dood.

Update 2017

In 2017 kwamen de Zweedse onderzoekers met een update van hun onderzoek. Op basis van de conclusies (die je dus eigenlijk niet kan trekken) hebben ze dit keer hun eigen idee naar een oorzaak verder uitgewerkt. Melk zou namelijk schadelijk zijn door D-galactose, dat een oxiderend effect zou hebben op je lichaam. Het probleem met dat verhaal is echter dat D-galactose ook in yoghurt zt. En uit het onderzoek bleek nu juist dat door yoghurt te eten je wel beschermd wordt tegen een vroegtijdige dood en botbreuken. Het uitgangspunt klopt dus helaas al niet.

Groente en fruit beschermend

De Zweedse onderzoekers keken nu of het eten van fruit en groente het ‘negatieve effect’ van melk compenseert. Niet geheel verrassend: mensen die meer groente en fruit eten zijn gezonder. Vooral bij vrouwen is dat effect opvallend. Nogmaals: het blijft een observationele studie, dus echte conclusies mogen we eigenlijk niet trekken.

Melk gezond?

Is melk nu gezond of ongezond? Als we kijken naar al het wetenschappelijke onderzoek op dit gebied is het antwoord simpel: magere of halfvolle melk en andere zuivel is voeding die prima past in een gezond voedingspatroon. Het zit propvol waardevolle voedingsstoffen, het is goedkoop, veelzijdig en lekker.


Laat een reactie achter

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *