Meer melk met minder koeien

Aantal koeien neemt af

De zuivelindustrie is flink gegroeid in de afgelopen eeuw. Waren er in 1910 nog 1,07 miljoen melkkoeien in Nederland, in 1983 en 1984 was dat aantal ruim verdubbeld tot meer dan 2,5 miljoen. Sindsdien zijn veel melkveehouders gestopt en nam het aantal koeien weer af. In 2019 waren er 1,6 miljoen melkkoeien.

34.000 kilo melk per koe

Maar wat vooral opvalt is dat die koeien meer melk geven. In 1910 gaf een koe gemiddeld 2500 liter melk per jaar. Tegenwoordig is dat ruim 8000 liter per jaar. Een gemiddelde melkkoe in Nederland geeft in haar leven inmiddels 34.000 kilo melk.

Koeien leven langer en gezonder

Die groei in melkproductie komt omdat koeien gezonder en iets ouder worden. En dat komt weer door verbeterde huisvesting van de koeien, nieuwe veevoedingstechnieken en een doelmatiger aanfok. Dat betekent dat koeien doelgericht worden gefokt om melk te produceren. Met andere woorden: de moderne koe is gemaakt om melk te geven.

Groei in melkproductie met stapjes omhoog

De melkproductie van koeien is de afgelopen eeuw geleidelijk omhoog gegaan. Rond 1910 lag de jaarlijkse melkopbrengst nog maar net boven de 2500 liter. In 1925 was dit al 3000 liter. Tien jaar later was het al 3500 liter.

Meer melk, minder koeien

In 2019 werd 13,8 miljard kilo melk aangeboden aan melkfabrieken in Nederland. In 2016 was dat nog 14,3 miljard. De productie daalt dus iets. Dat komt vooral doordat het aantal melkveehouders en koeien is afgenomen in Nederland. De boeren die overblijven investeren daarentegen in moderne stallen en efficiënte weidegang. En dat werpt zijn vruchten af.

Geen overproductie in Nederland

Het aantal koeien in Nederland is trouwens niet op recordniveau. In 1983 en 1984 liepen we maar liefst 2,5 miljoenen melkkoeien rond in Nederland. Bijna een miljoen meer dan nu. In die tijd was er een ander landbouwbeleid in Europa, dat ervoor zorgde dat er in heel Europa meer melk werd gemaakt dan er werd verkocht. Toen hadden we een beruchte ‘melkplas’ en een ‘boterberg‘.

1,6 miljoen melkkoeien in Nederland

De invoering van melkquota en boetes op teveel geproduceerde melk (de zogenoemde superheffing) hebben de melkveestapel en de melkproductie sinds de jaren ’80 sterk teruggebracht. In 2012 waren er minder dan 1,5 miljoen melkkoeien in Nederland. Dat melkquotum is op 1 april 2015 weer opgeheven. Maar door regels rondom fosfaat en stikstof is de groei in het aantal koeien niet sterk toegenomen. Er zijn nu 1,6 miljoen melkkoeien in Nederland.

NL beroemd vanwege kwaliteit zuivel

We zijn dus zowat wereldkampioen efficiënt melk maken in Nederland. Maar misschien nog wel belangrijker: de hele keten van koe tot pak melk (of pak yoghurt of boter of en ander soort zuivel) is nergens anders ter wereld zo goed geregeld als hier. Vandaar ook dat Nederlandse zuivel populair is bij onze naaste buren zoals België en Duitsland. Vooral onze kaas valt daar goed in de smaak. Maar ook in verre landen is onze zuivel gewild. In Japan is Nederlandse kaas een echte delicatesse voor bij het glaasje wijn en in China is onze babymelkpoeder erg gewild vanwege de hoge kwaliteit.