Koeien melken, hoe werkt dat?

Wat is melken?

Melken is het proces waarbij melk wordt gehaald uit de uiers van dieren zoals koeien, geiten of schapen. Dit kan met de hand, maar meestal wordt een melkmachine of melkrobot gebruikt. De melk die verzameld wordt, kan daarna gedronken worden of gebruikt worden om producten zoals kaas, yoghurt of boter van te maken.

Vroeger: melken met de hand

Vroeger melkte de boer al zijn koeien nog met de hand. Hij nam zijn emmer en krukje mee het weiland in, en melkte alle koeien om de beurt. In die tijd hadden boeren veel minder koeien dan nu. Nu telt het gemiddelde melkveebedrijf 103 koeien, vroeger had een boer er hooguit tientallen. Om genoeg te verdienen, hield zo’n boer dan ook wat kippen, varkens en kweekte hij gewassen als bieten of aardappels. De opbrengst werd niet alleen verkocht, maar diende ook als voedsel voor de familie van de boer.

Koeien melken, zo doe je dat

Voor het melken met de hand was (en is) een speciale techniek nodig. Hieronder vind je de stappen:

• Ga dicht bij de koe zitten. Dit is de veiligste plek: als de koe onverwachts met haar benen schopt, komt de trap hier het minst hard aan.
• Masseer de uier ongeveer een halve minuut met een schone doek. Zo komt de melkproductie goed op gang, en maak je de uier gelijk schoon. Wacht na het masseren een aantal seconden, zodat de melk kan indalen.
• Pak in elke hand een speen. Zorg er voor dat je dit kruislings doet: linksvoor en rechtsachter, en daarna linksachter en rechtsvoor.
• De belangrijkste stap: het melken. Het is belangrijk dat je de melk uit de spenen drukt, en dat je niet aan de spenen trekt. Dat vinden koeien niet prettig. Maak een ringetje met je duim en wijsvinger, en laat de rest van je vingers een voor een bijsluiten.

Nadat je klaar bent, kun je de melk rauw drinken. Om er zeker van te zijn dat je niet ziek wordt, doe je er goed aan de melk eerst te koken.

Moderne melkmachines

Tegenwoordig worden de meeste koeien in Nederland niet meer met de hand gemolken. Waar de boer vroeger zelf de wei in moest, komen zijn koeien vandaag de dag naar binnen om gemolken te worden. De boer of boerin hoeft alleen maar de zuignappen van de robot om de tepels van de koe plaatsen, de robot doet de rest. Op deze manier kunnen er meerdere koeien tegelijk gemolken worden. Dat bespaart een hoop tijd.

Melkrobots: koe bepaalt zelf

Er zijn zelfs melkrobots waar koeien in en uit kunnen lopen wanneer ze zelf willen. Een handig systeem met rode lichtjes bepaalt dan zelf waar de zuignappen geplaatst moeten worden. Dit is fijn voor de koeien, omdat ze nu zelf kunnen bepalen wanneer ze gemolken moeten worden. Ook voor boeren is zo’n melkrobot prettig: ze kunnen wat langer uitslapen!

Van uier naar melkpak

Nadat de koe gemolken is, komt de melk in grote tanks van tot wel 36.000 liter terecht. Daar wordt de melk direct gekoeld. De melk mag maximaal drie dagen in de tanks opgeslagen worden, waarna het in vrachtwagens naar de fabriek gereden wordt. In de fabriek wordt eerst het vet uit de melk gehaald. Later kan dit vet weer toegevoegd worden, zodat er magere, halfvolle of volle melk van gemaakt kan worden. Om de melk langer te kunnen bewaren wordt de melk in korte tijd verhit, waardoor de ongezonde bacteriën waar we het eerder over hadden, verdwijnen. Tot slot wordt de melk weer afgekoeld en in pakken en flessen gestopt, zodat jij thuis lekker van een koud glas melk kunt genieten.