Klauwgezondheid bij melkkoeien: stap voor stap beter

Gezonde poten en klauwen zijn heel belangrijk voor melkkoeien. Sterke poten en hoeven zorgen voor een betere algehele gezondheid van de koe. En daar heeft de boer ook baat bij. Gezonde klauwen betekent blijere koeien én boeren. En gelukkig gaat het daarmee stap voor stap beter.

klauwgezondheid koeien poot- en klauwaandoeningen

Ten eerste: wat is een klauw of hoef eigenlijk?

“De klauw of hoef is de nagel van een paard of een koe”, vertelt veearts Elske Kelderman van dierenartspraktijk Dokkum. “Bij een koe bestaat dat uit een binnenste en een buitenste gedeelte. En een koe heeft een klauwspleet, wat een paard niet heeft.”

Koeien zijn daarin net als lama’s en rendieren

Niet alleen koeien hebben dat soort hoeven, maar alle evenhoevige dieren. Dus ook bijvoorbeeld schapen, lama’s, kamelen en rendieren. Paarden zijn onevenhoevige dieren. Het verschil zit hem in het aantal tenen. Koeien hebben een even aantal, paarden een oneven aantal.

Klauwen zijn gevoelig voor infecties

Klauwen en hoeven kunnen ook beschadigd raken of gaan ontsteken en daar krijgt een dier vaak last van. “Het hoornen gedeelte is gevoelloos, maar in de lederhuid zit wel gevoel,” zegt veearts Kelderman. Vandaar dat paarden die over verharde wegen lopen hoefijzers dragen. Koeien hebben die niet nodig, maar het is wel belangrijk dat de klauwen van koeien goed in orde zijn. Een infectie ligt namelijk altijd op de loer.

De verschillende soorten poot- en klauwaandoeningen

Bij poot- en klauwaandoeningen (overigens niet te verwarren met mond-en-klauwzeer, want dat is een andere ziekte) kun je twee soorten onderscheiden: besmettelijke en niet-besmettelijke klauwaandoeningen. Volgens de Gezondheidsdienst voor Dieren (GD) gaat het bij de besmettelijke  aandoeningen vaak om problemen met de huid rondom de klauw. Die is dan geïnfecteerd met bacteriën. Dat heeft te maken met de weerstand van de koe en de infectiedruk. Voorbeelden van dit soort klauwaandoeningen zijn tussenklauwontsteking, stinkpoot en de ziekte van Mortellaro. 

Bij de niet-besmettelijke poot- en klauwaandoeningen spelen zaken zoals voer, de belasting (staan, draaien), huisvesting en kwaliteit van de klauwen een rol. Voorbeelden hiervan zijn witte lijndefect, zoolbloeding en zoolzweer.

Klauwaandoeningen zijn een risico voor koe én boer

Het is vooral belangrijk om poot- en klauwaandoeningen en kreupelheid te voorkomen. Behalve dat dit erg vervelend is voor de koe, veroorzaakt kreupelheid ook grote schade op melkveebedrijven. Het heeft een negatief effect op de voeropname, melkgift, vruchtbaarheid, levensduur en het welzijn van de koeien. Een goede klauwgezondheid draagt dus niet alleen bij aan het dierwelzijn, maar ook aan de productiviteit.

Aandacht van de melkveehouder is belangrijk

Het is belangrijk dat boeren oog hebben voor het belang van gezonde klauwen. En dat is gelukkig zo. Uit onderzoek van de Gezondheidsdienst voor Dieren blijkt dat 91 procent van de melkveehouders het belang van klauwgezondheid als een belangrijke prioriteit zien. Het meest vervelende gevolg van een slechte klauwgezondheid vinden de melkveehouders de pijn die koeien ondervinden.

Het gaat gelukkig steeds beter met klauwgezondheid

De gezondheid van de klauwen van Nederlandse melkkoeien verbetert. In die richting wijst een analyse van gegevens van DigiKlauw, een gezamenlijk initiatief van GD en CRV, waarbij klauwverzorgers de aandoeningen die ze vaststellen per koe registreren.

Dalende trend tussen 2007 en 2019 en die zet door

Inmiddels zijn in de database van DigiKlauw gegevens vastgelegd van meer dan 1,4 miljoen bekapte koeien. Sinds de introductie van DigiKlauw is het aandeel koeien dat een klauwaandoening heeft doorgemaakt, gestaag gedaald. Ten opzichte van 2007 was in 2019 een afname van twintig procent. En die dalende trend zet door, zegt de GD.

Altijd meerdere oorzaken voor klauwproblemen

“Klauwproblemen zijn bijna altijd multifactorieel,” zegt veearts Kelderman; meerdere oorzaken spelen een rol. “De belangrijkste drie zijn voeding, hygiëne en huisvesting.” Te weinig of te weinig voedzaam voer geven heeft impact op de weerbaarheid van de koe. Koeien laten staan op een natte vloer (waar bacteriën en infecties op de loer liggen) of lang laten staan op een te harde vloer kan de klauwgezondheid verslechteren.

Meer aandacht voor juiste zorg van koeien

Het inzien van het belang van goede klauwgezondheid komt de koeien in Nederland ten goede. Met de juiste aanpak kan namelijk een hoop gewonnen worden. Veel boeren zijn daarmee aan de slag gegaan. GD heeft in een e-book zeven punten opgesteld waarmee veebedrijven nog beter grip kunnen krijgen op klauwgezondheid. Veearts Kelderman kan zich goed vinden in dit lijstje. Onder meer de juiste voeding, een goede hygiëne, alertheid op klauwproblemen en snelle actie zijn daarbij bepalend.

  • Een schone en droge stalvloer
  • Regelmatige controle van de klauwen
  • Het direct behandelen van kreupele koeien
  • Gebruik van desinfectie minimaliseren
  • Een uitgebalanceerd rantsoen geven (met vitaminen, spoorelementen en mineralen).
  • De lichaamsconditie van de koeien managen
  • Bij de stierkeuze op klauwgezondheid letten

Voorkomen is altijd beter dan genezen

Doorlopend aandacht besteden aan de gezondheid van de koeien is dus cruciaal bij het voorkomen en beheersen van klauwproblemen. Voorkomen is immers altijd beter dan genezen. “Als ik klauwaandoeningen constateer, is meestal het eerste wat ik aanraad bekappen,” zegt Kelderman. “Je plaatst dan een blokje over het pijnlijke deel. Dit kan de veearts doen – ik doe het ook weleens – maar de veehouder kan het ook zelf doen.”

Weidegang is goed voor klauwgezondheid

In de wei staan heeft voor een koe positieve gevolgen voor de poten, klauwen en ligcomfort. Al kunnen koeien in de wei ook weer een andere aandoening oplopen bijvoorbeeld een besmetting met wormen. Maar over het algemeen doen koeien het wat betreft klauwgezondheid buiten beter. Het percentage melkveebedrijven dat de koeien in de wei laat lopen, neemt sinds 2014 weer elk jaar toe. Het aandeel was in 2021 gestegen tot 84,0 procent.


Laat een reactie achter

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *