Kaffeost? Koffie met kaasblokjes

Kaffeost uit nood geboren

Rendierhouders uit het noorden van Scandinavië roerden in de zomermaanden verse rendiermelk door hun koffie. Maar in de lange winters moesten ze het doen met gedroogde melk of kaas. Zo zou de hedendaagse kaffeost – letterlijk vertaald ‘koffiekaas’ of ‘kaaskoffie’ – zijn ontstaan. De kaas zelf is een Fins product dat ‘Leipäjuusto‘ of ‘Juustoleipä’ heet, ook wel broodkaas.

Finse kaas met vlekken

Broodkaas is een ronde, platte kaas van ongeveer twee of drie centimeter dik. Deze semi-harde kaas heeft een delicate, zoute smaak. De textuur lijkt op een mix van feta en halloumi. Kenmerkend is het geflambeerde uiterlijk: de mooie bruine vlekken op de kaas ontstaan door het bereidingsproces van bakken en grillen. Dit maakt de kaas tegelijkertijd langer houdbaar.

Kaasblokjes met koffiesmaak

De Finnen serveren de kaas in plakjes bij de koffie. Maar in Noord-Zweden krijg je het dus rechtstreeks in de koffie opgediend. De combinatie van deze twee ingrediënten geeft een rijke, romige smaak. De kaasblokjes absorberen de koffie, wat de smaak verzacht, maar smelten niet. Hoe je kaffeost drinkt? Eerst nip je van de hete koffie en als laatste lepel je de kaas uit het kopje.

Traditioneel welkomstritueel

Het delen van een berkenhouten mok met kaffeost is van oorsprong een welkomstritueel onder de Sami-bevolking in Lapland en andere regio’s in het noorden van Finland, Noorwegen, Zweden en Rusland. Het is een teken van gastvrijheid. Weigeren is dan ook erg onbeleefd. Vandaag de dag drinken locals het vooral op feestdagen en soms als dessert.

Franse kaaskoffie

In Nederland moet je goed zoeken om een bakkie kaffeost te vinden. Maar als het lukt om ergens juustoleipä-kaas te bemachtigen, kun je het ook heel makkelijk zelf maken. Wist je trouwens dat meer landen een traditie hebben van kaas in de koffie? Een voorbeeld is Franse kaaskoffie. Er bestaat overigens ook kaasthee, daar staan jongeren in Azië voor in de rij.