In de Middeleeuwen was het gebruikelijk om per beroepsgroep een gilde op te richten. Kaasmakers vormden daarop geen uitzondering. Sommige van deze kaasgildes bestaan nog steeds – andere zijn recent opgericht. Vier kaasgildes én hun tradities uitgelicht.
Kaasgildes: ze bestaan nog steeds in Nederland
Het KaasdragersGilde
Al honderden jaren wordt er in Alkmaar op traditionele wijze kaas verhandeld. En die zware kazen worden op Waagplein aan- en afgevoerd door sterke mannen: de leden van het Alkmaars KaasdragersGilde. Dit gilde is opgericht in 1593 en bestaat uit dertig mannen én de kaasvader. Dat is het hoofd van het gilde, te herkennen aan zijn oranje hoed en stok. De gildeleden zijn verdeeld over vier groepen die elk een eigen kleur hebben. Daarnaast heeft elke groep een eigen kaasweegschaal in het Waaggebouw. Het gilde kent allerlei tradities: zo moeten alle kaasdragers om 7.00 ’s ochtends aanwezig zijn in de kaasdragerskamer. Wie te laat is, wordt vermeld op het ‘schandbord’ en moet een boete betalen.
Ere-Gilde van de Noord-Hollandse kaas
In 1990 werd in Alkmaar ook de Stichting Ere-gilde Noord-Hollandse Kaas opgericht. Het doel van deze stichting is om het vakmanschap en de kwaliteit van kaas uit Noord-Holland uit te dragen. Lid van dit bijzondere gilde word je niet zomaar. Alleen mensen die zich verdienstelijk hebben gemaakt voor Noord-Hollandse kaas worden uitgenodigd om toe te treden. Meestal gaat het maar om één persoon per jaar. Dit nieuwe lid wordt op een plechtige manier ingehuldigd, door de Alkmaarse kaasmarkt te openen met het traditionele luiden van de bel. Daarnaast moet het nieuwe erelid een proeve van bekwaamheid afleggen onder toeziend oog van de kaasvader, de bestuursleden en kaasmeesters.
Guilde des Maîtres Fromagers aux Pays-Bas
Buitenlandse kaas, daar draait het om bij het Guilde des Maîtres Fromagers aux Pays-Bas, kortweg Kaasgilde. Dit ontmoetingsplatform voor de kaasbranche heeft als doel om het gebruik van buitenlandse kaas te bevorderen. Het gilde is opgericht in 1992 en zeer exclusief: het laat jaarlijks slechts vijf nieuwe leden toe. Dit zijn echte kaaskenners, denk aan eigenaren van kaasspeciaalzaken, groothandelaars en producenten. Leden van het gilde komen elk voor- en najaar bij elkaar, om te netwerken en kennis uit te wisselen. Daarnaast organiseert het Kaasgilde jaarlijks een bijzondere wedstrijd: het Buitenlands Kaas Keur Concours. Daarin strijden de deelnemers om de titel ‘Beste Buitenlandse Kaasproever van Nederland’.
De Koninklijke Heerlijkheid Remoudou
In België, vlak over de grens met Zuid-Limburg, bevindt zich ook een bijzonder kaasgilde. Kaasmakers uit het Land van Hervé verenigden zich in 1960 onder de naam ‘De Koninklijke Heerlijkheid Remoudou’ (‘la Royale Seigneurie de Remoudou’). De blokvormige Remoudou-kaasjes zijn geliefd bij fijnproevers en hebben een historie die teruggaat tot de Middeleeuwen. Zo werd de kaas in die tijd als geschenk aan koningshuizen aangeboden. Inmiddels is Remoudou een officieel erkend streekproduct, dat door een steeds kleiner aantal kaasmakers geproduceerd wordt. Daarom zetten leden van dit gilde zich in om de historie van hun kaas levend te houden, onder andere met hun jaarlijkse bijeenkomst Fête du Fromage.
