Het belang van een gezonde uier voor koe en boer

De uier zorgt ervoor dat de koe melk produceert en dat het kalf die melk kan drinken. Enorm belangrijk dus! Maar hoe werkt een uier? En hoe houdt de boer de uiers van zijn koeien gezond?

Uier koe

Wat is een uier?

Uiers zijn – kort door de bocht – eigenlijk de borsten van zoogdieren op vier poten. Dus ook van de koe. De belangrijkste taak van de uier is het maken van melk. Deze melk is onder te verdelen in twee categorieën: biest en gewone melk. Vlak nadat er een kalf is geboren produceert de koe biest. Dat is melk met een hoop eiwitten, om het jong direct extra afweerstoffen te bieden. De productie van biest duurt ongeveer 24 uur. Daarna produceert de koe weer ‘normale’ melk.

Waaruit bestaat de uier van een koe?

Een uier bestaat uit vier ‘kwartieren’. Deze kwartieren hebben allen een eigen melkproductiesysteem. Dit systeem haalt de benodigde stoffen voor de melk uit het bloed, waarna de uier er melk van maakt. De melk wordt hierna opgeslagen in de melkboezem, waarna het via de spenen de uier verlaat. De uier van een koe heeft vier kwartieren, dus ook vier spenen. Bij sommige dieren ligt dit aantal veel hoger. Zo heeft een zeug (vrouwtjesvarken) tot wel 14 spenen!

Wat gebeurt er als je koeien lang niet niet melkt?

Als de koe haar melk niet meer kwijtraakt, maakt het dier eerst nog wel een tijdje melk aan. Hierdoor neemt de druk op de uier toe. Dit is erg pijnlijk voor de koe, en er kunnen ontstekingen in de uier ontstaan. Daarom beginnen koeien ook hard te loeien wanneer ze te lang niet gemolken zijn.

Gelukkig komt het niet vaak voor dat koeien te lang niet gemolken worden. In het wild heeft het kalf meestal steeds minder melk nodig, waardoor de melkproductie langzaam afneemt. Ook op de boerderij geeft een koe die al een tijd geen kalf geworpen heeft steeds minder melk. Maar wat als het kalf in de natuur ineens sterft? Of de boer valt weg? Dan zal de melkproductie na een tijd ook stoppen, maar dus niet zonder eerst een pijnlijke uier te moeten doorstaan.

Waarom is uiergezondheid belangrijk?

Uiergezondheid is belangrijk voor de koe en de melkveehouder. Uierontsteking (mastitis) is één van de meest voorkomende gezondheidsproblemen in de melkveehouderij. En dat is niet alleen een probleem omdat zo’n ontsteking de melkproductie in de weg zit, maar vooral omdat het de koeien zelf een hoop ellende oplevert.

Mastitis

Mastitis ontstaat als ziekteverwekkers de uier van een koe binnendringen en daar een infectie veroorzaken. Van nature heeft het lichaam van de koe verschillende mechanismes om zo’n infectie tegen te gaan. Ten eerste is de tepel zo gemaakt, dat melk naar buiten kan, maar niets naar binnen komt. En als de bacteriën toch binnendringen zorgen stofjes in de melk ervoor dat de bacteriën zich niet goed kunnen hechten aan de binnenkant van de uier.

Toch komt het soms voor dat de bacteriën voor een uierontsteking zorgen. Dan krijgt de koe antibiotica toegediend, die er voor zorgt dat de bacteriën doodgaan. Dat is niet alleen fijn voor de koe, ook de boer heeft er belang bij dat zijn koeien gezond blijven. Een koe met uierontsteking kan namelijk tijdelijk geen melk leveren, doordat ze moeten worden behandeld met antibiotica. Omdat die melk dan sporen van antibiotica kan bevatten, moet de boer die melk weggooien.

Celgetal laag

Om een indicatie te krijgen hoe het staat met de uiergezondheid van koeien wordt gekeken naar het aantal van die bacteriën in de melktank bij een boer. Dit heet het celgetal en dit wordt elke keer gemeten als de melkfabriek de melk komt ophalen bij de boer. Onderzoek van het bedrijf Qlip wees uit dat het celgetal de afgelopen jaren is gedaald: van 203.000 cellen per millimeter in 2012 naar 176.000 cellen in 2019. Dit betekent dat het steeds beter gaat met de uiergezondheid van de Nederlandse koeien.

Mastitis voorkomen

Door koeien regelmatig te melken en te zorgen voor een schone melkinstallatie kan een boer veel doen om mastitis tegen te gaan. Zo zorgt een boer niet alleen voor gezonde koeien, maar ook meteen voor een gezonde bedrijfsvoering.


Comments

  1. Pingback: Hoe Produceert Een Koe Melk: Alles Wat Je Moet Weten

Laat een reactie achter

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *