De “eiwittransitie” is een veelbesproken onderwerp. Het doel is een verschuiving naar een voedingspatroon met meer plantaardige eiwitten. Maar wat betekent dit voor de rol van vertrouwde en voedzame producten als melk, yoghurt en kaas? Het advies van de Gezondheidsraad is duidelijk: zuivel is en blijft een fundamenteel onderdeel van een gezond eetpatroon, ook in de toekomst.
Eiwittransitie: zuivel nodig voor gebalanceerd voedingspatroon
Wat is de eiwittransitie?
De eiwittransitie gaat over een verschuiving in ons voedingspatroon. Van minder dierlijke eiwitten naar meer plantaardige eiwitten. Dus geen biefstuk en varkenslap, maar bonen en linzen. Dat is volgens de Gezondheidsraad gunstig voor zowel de gezondheid als het milieu. Het doel is een verhouding van 60% plantaardig en 40% dierlijk eiwit.
Dus: alle dierlijke producten mijden?
Nee. Volgens de Gezondheidsraad betekent dat zeker geen verbod op dierlijke producten. Maar wel dat de balans anders moet worden. Binnen die 40% dierlijk eiwit blijft er immers volop ruimte voor een beetje vlees, maar vooral voor zuivelproducten zoals melk, yoghurt en kaas.
Melk: bron van hoogwaardige eiwitten
Melk en alle zuivel die er van wordt gemaakt, is een rijke bron van hoogwaardige eiwitten. Een portie melk of yoghurt bevat alle negen essentiële aminozuren en verhoogt de eiwitkwaliteit van plantaardige maaltijden. Dit maakt zuivel bijzonder waardevol binnen een voedingspatroon met minder dierlijke eiwitten.
- Complete Bouwstenen: Eiwitten uit zuivel zijn ‘hoogwaardig’. Dit betekent dat ze alle essentiële aminozuren bevatten die ons lichaam niet zelf kan aanmaken. Deze zijn cruciaal voor spieropbouw, herstel en het functioneren van ons lichaam.
- Efficiënte Opname: De eiwitten en andere voedingsstoffen in zuivel zijn goed verteerbaar en worden zeer efficiënt door het lichaam opgenomen.
Plantaardige bronnen zijn een belangrijk onderdeel van een gezond dieet, maar leveren vaak niet dit complete en efficiënt opneembare profiel. Voor een volwaardig voedingspatroon is de bijdrage van zuivel daarom van grote waarde, zeker voor opgroeiende kinderen, ouderen en sporters.
Ook belangrijk voor calcium en vitamine B12
Daarnaast levert zuivel belangrijke micronutriënten in het gemiddelde voedingspatroon in Nederland:
- Calcium (57%)
- Vitamine B2 (38%)
- Vitamine B12 (39%)
Deze voedingsstoffen zijn moeilijk uit plantaardige producten te halen zonder verrijking. De Gezondheidsraad adviseert daarom zuivelconsumptie op aanbevolen niveaus te behouden.
Melkalternatieven, vrijwel nooit gelijkwaardig
Plantaardige alternatieven voor melk en yoghurt bevatten vaak minder eiwit, en zijn niet altijd verrijkt met calcium, B2 of B12. Ook bevatten ze soms meer toegevoegd zout of suiker. De Gezondheidsraad benadrukt dat zuivelvervangers enkel volwaardige alternatieven zijn wanneer ze voldoen aan strikte verrijkings- en samenstellingscriteria. Sojadrink komt het dichtste in de buurt.
Duurzaamheid: zuivel als onderdeel van de oplossing
Dierlijke producten hebben in de regel meer milieu-impact dan plantaardige producten. En toch is zuivel een duurzame keuze. Onderzoek toont namelijk aan dat het vervangen van zuivel niet automatisch milieuwinst oplevert als je dezelfde voedingswaarde uit planten zou moeten halen. De Nederlandse zuivelsector werkt bovendien actief aan verduurzaming via onder andere de Duurzame Zuivelketen en de KringloopWijzer.
Aanbevelingen: hoeveel zuivel per dag?
Volgens de Richtlijnen goede voeding (Gezondheidsraad, 2015) en het Voedingscentrum:
- 2-3 porties melkproducten (bijv. melk of yoghurt)
- 40 gram kaas (ca. 2 plakken) Voor ouderen ligt de aanbevolen hoeveelheid hoger. Dit ondersteunt spierbehoud en botgezondheid.
Conclusie: melk en zuivel in de eiwittransitie
De eiwittransitie vraagt om bewuste keuzes. Zuivel, rijk aan hoogwaardige eiwitten en essentiële micronutriënten, speelt een blijvende en positieve rol. Door zuivel te combineren met plantaardige producten ontstaat een voedingspatroon dat zowel gezond als duurzaam is.
