Mensen eten al duizenden jaren kaas. Zo maakten de Assyriërs en Babyloniërs 7200 jaar geleden al kaas. Maar doordat voedsel snel vergaat, zijn er weinig oude resten gevonden. Een 3600 jaar oude kefirkaas uit China brengt daar verandering in.
Dit is de oudste kaas ooit gevonden
Opmerkelijke vondst in de Chinese woestijn
In het uitgestrekte Tarimbekken in China deden archeologen in 2014 een bijzondere ontdekking. Op de Xiaohe-begraafplaats, een archeologische vindplaats met meer dan driehonderd tombes van tussen de 4000 en 3000 jaar oud, stuitten ze op enkele mummies uit de bronstijd. Wat de vondst extra mysterieus maakte, was dat ze rond de hoofden en nekken van sommige mummies kruimelige witte brokjes aantroffen van een vreemde substantie.
Mysterieuze substantie blijkt eeuwenoude kefirkaas
De gevonden lichamen waren zorgvuldig in doeken gewikkeld en geplaatst in luchtdichte grafkisten in de vorm van kleine boten. Dankzij deze bijzondere begrafenisrituelen zijn veel lichamen opmerkelijk goed bewaard gebleven, wat hen de naam Tarim-mummies opleverde.
De wetenschappers startten een onderzoek naar de mysterieuze substantie rond hun gezichten. Het bleek te gaan om een gefermenteerd zuivelproduct, vermoedelijk kefirkaas.
Kaas als geschenk voor in het hiernamaals
De bevolking in het Tarimbekken produceerde en consumeerde dus al duizenden jaren geleden kaas. Maar de kefirkaas was méér dan alleen voedsel. Wetenschappers denken dat de klompjes bij de mummies ‘kefirstarters’ waren: kleine bundeltjes met geconcentreerde bacteriën, bedoeld om nieuwe kaas mee te maken. Mogelijk kregen de overledenen deze starters als offer of geschenk mee voor het hiernamaals.
Kaas uit tombes gemaakt van koe- én geitenmelk
Voor het onderzoek analyseerden wetenschappers het DNA in de kaas, met behulp van geavanceerde technieken. Dat leverde interessante inzichten op over de oorsprong van de eeuwenoude kefirkaas. Zo ontdekten ze dat twee van de kazen waren gemaakt met koemelk en de derde met geitenmelk. Met behulp van het DNA konden de onderzoekers ook achterhalen hoe de bacteriën in de kaas de afgelopen 3600 jaar zijn geëvolueerd.
Ondanks lactose-intolerantie tóch kaas eten
Opmerkelijk is dat eerdere genetische analyses van de Tarim-mummies hebben aangetoond dat Xiaohe-mensen lactose-intolerant waren. Door gefermenteerde kaas te maken, verlengden zij niet alleen de houdbaarheid van de melk, maar verlaagden ze ook de hoeveelheid lactose. Dit zou dus een slimme manier zijn geweest voor de Xiaohe-mensen om toch van kaas te kunnen genieten, ondanks hun lactose-intolerantie.
