De vijfsecondenregel: feit of fabel?

De vijfsecondenregel lijkt wel een soort natuurwet, die in alle landen en culturen wordt aangehaald als iemand eten heeft laten vallen. De gedachte is dat als je dat eten maar snel genoeg weer opraapt bacteriën niet de kans krijgen om het eten te besmetten.

Klinkt logisch

Het is geen onlogische gedachte. Bacteriën hebben geen pootjes om zich ergens aan vast te klampen. Maar klopt de regel dan ook? Kun je koekjes, een boterham met kaas of een ijsje heel snel oprapen van de grond, zonder dat er bacteriën op zijn gekomen?

Kruisbesmetting

Gelukkig is er wetenschappelijk onderzoek gedaan naar dit soort kruisbesmetting. En het antwoord is helder. De vijfsecondenregel is onzin. Zodra eten in aanraking komt met een oppervlakte waar bacteriën op zitten, dan zitten ze ook meteen op dat voedsel.

Meteen ziek?

Maar betekent dat dan ook dat je meteen ziek wordt als je iets op de grond hebt laten vallen? Daar valt eigenlijk geen eenduidig antwoord op te geven. Het hangt er maar net van af wat je laat vallen, waar het terecht komt en hoe lang je het laat liggen.

Wetenschappelijk onderzoek

Uit onderzoek van Rutgers University in Amerika blijkt dat er heel veel factoren meespelen bij kruisbesmetting. Ze onderzochten vier oppervlaktes (RVS, tegels, hout en tapijt), vier verschillende soorten voedsel (watermeloen, brood, brood met boter en gummibeertjes) en vijf verschillende contacttijden (minder dan een seconde, vijf, dertig en driehonderd seconden). De oppervlaktes waren allemaal droog en werden ‘besmet’ met een onschuldige bacterie.

Meer dan 2.500 metingen

Zo kwamen de onderzoekers uit op 128 scenario’s die heel vaak werden herhaald. In totaal werden meer dan 2.500 metingen gedaan.

Grote verschillen

Een ‘veilige’ vijf seconden waarin geen besmetting plaatsvindt, bestaat dus niet. Toch zijn er wel grote verschillen als je kijkt naar wat je op de grond laat vallen. Op voeding met veel vocht, zoals een stuk watermeloen, zitten in korte tijd veel meer bacteriën dan op relatief ‘droge’ voeding, zoals een hard snoepje. En: een stuk tapijt is minder ‘schadelijk’ dan een glad oppervlak als RVS. Dat komt omdat tapijt ruw is, waardoor er minder contact is tussen voedsel en de oppervlakte. En hoe langer iets blijft liggen op welk oppervlak dan ook, hoe meer bacteriën zijn ‘overgestoken’.

Conclusie

De vijfsecondenregel is onzin. Zodra eten op een oppervlakte terechtkomt met bacteriën is er al sprake van ‘besmetting’. Op zich hoeft dat helemaal niet erg te zijn. Bacteriën zijn overal. Het immuunsysteem van een gezond persoon kan prima omgaan met kleine hoeveelheden van de meeste soorten bacteriën. Zeker met ‘droog’ voedsel dat op een droog oppervlak valt, valt de kruisbesmetting wel mee. Bij eten met veel vocht, zoals een ijsje of fruit, zal het aantal bacteriën veel hoger zijn. Gebruik dus niet de vijfsecondenregel, maar je gezonde verstand.