Boter op je hoofd hebben?

Commentaar hebben op een ander, terwijl jou zelf ook van alles te verwijten is? Een typisch geval van “boter op je hoofd hebben”. Iedereen kent dat gezegde, maar veel minder bekend is de oorsprong en de werkelijke betekenis van dit spreekwoord.

boter op je hoofd hebben

Politici, je baas, je geliefde, je collega’s op het werk of jijzelf. Allemaal hebben we wel eens spreekwoordelijk boter op ons hoofd. We weten allemaal wat het betekent: commentaar hebben op een ander, terwijl je zelf ook niet onschuldig bent.

Boter op je hoofd?

Maar waarom zit er dan boter op je hoofd? We weten niet helemaal precies hoe dat gezegde is ontstaan. Wel weten we dat de uitdrukking al heel oud is. De eerste keer dat het opduikt in de Nederlandse literatuur is in 1653 in een versje van Jacob Cats:

“Wiens hoofd van boter is, die moet gedurig schromen; Die moet niet aen het vyer [vuur], of voor den oven komen.”

Voor aap lopen

Later komt de uitdrukking terug in een ander spreekwoord: “Wie boter op zijn hoofd heeft, moet niet in de zon lopen”. Dat zoveel betekent als wie geen zuiver geweten heeft, moet zorgen dat hij niet aan kritiek wordt blootgesteld. Met boter op je hoofd is de kans dus groot dat het gaat smelten en je voor aap loopt.

Herkomst

Maar liepen er dan heel vroeger mensen met boter op hun hoofd rond? Sommige historici denken van wel. Als je naar de markt was geweest, stopte je alles in een mand, die je op het hoofd naar huis droeg. De boter zat ook in die mand en die kon smelten. Maar andere mensen denken dat boter in de uitdrukking is terecht gekomen omdat boter een heel oud en gewoon product is, waarvan ook al sinds mensenheugenis bekend is dat het snel kan smelten als het warm is.


Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *