Is roomboter gezond of juist ongezond?

Boter: gezond of ongezond?

Is boter gezond of ongezond? Allebei! Als je verder gezond eet, dan kan een beetje boter prima in je voedingspatroon passen. Maar als je ongezond leeft, dan maakt boter je zeker niet gezonder. Daarom past ook hier het credo: ‘geniet, maar doe dat met mate’.

Roomboter: oeroud natuurproduct

Boter of roomboter is een oeroud natuurproduct. Mensen eten het al duizenden jaren. We zijn ons pas sinds kort gaan afvragen of boter gezond of ongezond is. Vroeger werd het gemaakt door verse volle melk urenlang te karnen in een houten karnton. Het melkvet kwam dan bovendrijven en werd eraf geschept. Tegenwoordig word boter op ongeveer dezelfde manier gemaakt alleen dan van in een fabriek met behulp van een mechanische centrifuge en met gesteriliseerde of gepasteuriseerde melk.

Voedingstoffen in boter

Boter bestaat voornamelijk uit vet, maar er zitten ook andere voedingstoffen. Voor het goed functioneren van je lichaam zijn vooral de in boter aanwezige vitamines A, B en D belangrijk en de mineralen calcium en fosfor. Verder zit er een heel klein beetje eiwit en melksuiker in boter. In gezouten boter zit bovendien 2% zout. De meest verkochte boter In Nederland is echter ongezouten en bevat helemaal geen zout.

Vroeger had boter een ongezond imago, voedingswetenschappers denken daar nu anders over

Ongezond imago

Tot een paar jaar geleden had roomboter een ongezond imago. Dat kwam vooral omdat boter voor een groot deel uit verzadigde vetten bestaat en die stonden in een kwaad daglicht. Ze zouden het verkeerde LDL-cholesterol verhogen en daarmee een medeoorzaak zijn van hart- en vaatziekten. Veel mensen vroegen zich toen af of beter gezond of ongezond was.

Verzadigde vetten

Inmiddels denken voedingswetenschappers wat genuanceerder over verzadigde vetten. Je lichaam heeft die vetten nodig om goed te functioneren. Het is niet precies duidelijk wat de optimale hoeveelheid is. Bovendien zijn niet alle verzadigde vetten hetzelfde. Zo blijkt de link met verzadigde vetten in zuivelproducten en hartziekten bij nader inzien namelijk helemaal niet zo duidelijk. Uit een onderzoek onder 600.000 mensen is er geen verband met het eten van boter en vroegtijdig overlijden of hart- en vaatziekten.

Transvet in boter

Over een ander vet in boter zijn wetenschappers het wel eens. En dat is transvet. Roomboter bestaat voor 2 tot 3 procent uit dit gewraakte vet. Uit onderzoek zijn wel aanwijzingen dat het transvet in boter veel minder schadelijk zou zijn dan ‘industrieel’ transvet. Het lijkt er zelfs op dat dit type transvet je zelfs gezonder zou kunnen maken. Maar zekerheid daarover is er niet. Daarom lijkt het verstandiger om voorzichtig om te springen met transvet.

Het hele kleine beetje transvet in boter lijkt minder schadelijk dan ‘industrieel’ transvet in junkfood

Industrieel transvet

Transvetten vermijden is trouwens niet zo moeilijk in Nederland. Tot een paar jaar geleden zaten allerlei producten, van margarine tot koekjes, nog vol met transvetten. Maar sinds duidelijk is dat die vetten echt niet goed zijn voor je gezondheid, is het gebruik van industriële transvetten bijna helemaal verdwenen in de Nederlandse voedselindustrie. Wat je ook eet, heel veel transvetten krijg je niet meer binnen.

Compleet voedingspatroon

Boter lijkt dus minder ongezond dan soms wordt beweerd. Maar is het dan ook gezond? Er zit een beetje vitamine A in boter en soms een heel klein beetje vitamine D. Maar om de vraag of boter gezond is te beantwoorden moeten we eigenlijk een stapje terug doen. Voeding is vooral gezond of ongezond als je het in een breder plaatje plaatst: een voedingspatroon.

Groente en fruit

Eet je netjes 200 gram groente, 200 gram fruit, volkoren producten, een paar porties zuivel en een beetje vlees of vis? Dan is een beetje boter best goed voor je. En dat komt omdat je hele voedingspatroon prima in orde is. De verzadigde vetten uit boter zijn dan een klein onderdeel van een gezond patroon.

Dieet van chips en cola

Maar als je leeft op een dieet van cola, chips, witbrood, winegums en sinaasappelsap, dan maakt dat beetje extra boter je ongezonde voedingspatroon helemaal niet gezonder. 

Boter is trouwens wel weer trendy

Boter is trouwens wel weer trendy aan het worden. Neem maar eens een kijkje op onze pagina over Butter Boards: de moderne variant van het kaasplankje. 

Beschermde naam

Boter is trouwens een beschermde naam. Een product mag alleen boter heten als het voor minimaal 80 procent uit melkvet bestaat. Als er op de verpakking echte roomboter, boter of bijvoorbeeld kruidenboter staat, heb je te maken met boter.